เครื่องประกอบการแสดง

การแสดงหนังใหญ่ประกอบด้วยสิ่งต่าง ๆ ดังนี้

โรงหนัง

การแสดงหนังใหญ่ควรหาสถานที่กลางแจ้งที่มีความกว้างยาวเพียงพอ อย่างน้อยประมาณ ๒๐๐ ตารางวา โรงหนังใหญ่ไม่ต้องปลูกร้านยกพื้นเหมือนการแสดงอย่างอื่น ๆ สามารถแสดงกับพื้นดิน พื้นปูน หอประชุม เวที ห้องโถง แล้วแต่โอกาส เพราะเวลาเล่นใช้คนยืนเชิดหน้าจอและหลังจอ ตัวหนังจะอยู่สูงกว่าระดับพื้นของสถานที่ที่ใช้แสดงประมาณ ๒.๕๐ เมตร ผู้ชมจึงแลเห็นตัวหนังอย่างทั่วถึงกัน

จอหนัง

โดยปกติมีขนาดยาวประมาณ ๑๖ เมตร สูงประมาณ เมตร ใช้ผ้าสีขาวมาทำจอ ผ้าที่ทำจอแบ่งออกเป็น ส่วนตามความยาวของจอ

143089-214

แสงสว่างที่ใช้แสดงให้แสงเงา

ใช้ไต้หรือกะลามะพร้าวจุดให้แสงไฟลุกเป็นธรรมชาติและให้บรรยากาศมากกว่า ดวงไฟ เพราะเปลวไฟธรรมชาติลุกเคลื่อนไหว ทำให้ภาพตัวหนังสวยงาม ดูมีชีวิตจิตใจ เกี่ยวกับการให้แสงสว่างแสดงหนังใหญ่ในสมัยโบราณ

ที่พักของคนเชิดหนังอยู่ด้านหลังของจอและบริเวณใกล้เคียงกัน ต้องมีที่จัดตัวหนังใหญ่เรียงลำดับไว้เพื่อใช้ในการแสดงคืนนั้น ๆ สมัยหลัง ๆ ใช้ตะเกียงเจ้าพายุ ไฟฟ้าจากหลอดไฟ หลอดนีออน สปอตไลท์ เพื่อความสะดวกสบายเป็นหลัก

dsc-5070

ผู้ทอดหนัง

ต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ในเรื่องที่จะแสดงนั้นเป็นอย่างดี และต้องรู้ว่าตัวไหนจะออกก่อนและหลัง ตัวไหนหมดหน้าที่แล้วตัวไหนจะต้องเอาออกแสดงอีก ผู้ทอดหนังจะทำหน้าที่ทอดหนังไว้ให้ผู้เชิดหนังด้วยการเอาตัวหนังนั้นพิง ซ้อนทับกันไว้

เครื่องดนตรีประกอบการแสดง

ดนตรีที่ใช้บรรเลงในการแสดงหนังใหญ่ ส่วนใหญ่ใช้วงดนตรีปี่พาทย์ที่เรียกว่าเครื่องห้า”  “เครื่องคู่” “เครื่องใหญ่”  แล้วแต่ฐานะของงาน แต่จะมีเครื่องดนตรีชนิดพิเศษอยู่ ชนิดที่เรียกว่าปี่กลาง กลองติ๋ง และโกร่ง

a395695

คนพากย์คนเจรจา

คนพากย์คนเจรจาที่ใช้ในการแสดงหนังใหญ่ต้องมีอย่างน้อย ๒-๓ คน ไม่ควรเกิด คน ทั่ว ๆ ไปนิยมใช้เพียง คน คนพากย์คนเจรจาต้องเป็นผู้ที่มีความชำนาญในเรื่องที่จะเล่น รวมทั้งจะต้องสามารถจดจำคำพากย์ที่เป็นบทบังคับได้อย่างแม่นยำ

เรื่องสำหรับการแสดง

เรื่องที่หนังใหญ่ใช้แสดง นิยมเรื่องรามเกียรติ์กันเป็นส่วนใหญ่ เพราะมีคำพากย์รามเกียรติ์ของเก่าปรากฏอยู่ และหนังก็เป็นตัวละครเรื่องรามเกียรติ์

วิธีการแสดง

ถ้าเป็นการแสดงตอนกลางวัน จะแสดงจับระบำชุดเมขลา-รามสูร ประกอบร้องเพลง พระทอง เบ้าหลุด บะหลิ่ม และสระบุหรง เพลงทั้งสี่คือระบำ บท ซึ่งเป็นการเลียนแบบการเล่นละครมาแสดงประกอบกับตัวหนังใหญ่นั่นเอง

ถ้าเป็น การแสดงตอนกลางคืน จะเริ่มต้นด้วยพิธีเบิกหน้าพระหรือการไหว้ครู เพื่อความเป็นสิริมงคลและเป็นขวัญและกำลังใจในการแสดง